Istorija četništva

Žanr: Istorija
Format: 230 x 320 mm
Broj stranica: 368
Pismo: Ćirilica
Povez: Tvrdi

Najteže je pisati o poznatim stvarima. Opštepoznate teme kao što je i „četništvo,, suočavaju pisca sa čitaocima koji su tokom života već formirali svoje stavove na osnovu
selektivnih i nepotpunih informacija, veoma često namerno iskrivljenih ili „friziranih,,. Piscu preostaje da se bori sa predrasudama i pokuša-ili da udovolji predinfor macijama koje poseduje čitalac ili da hrabro krene u pisanje ne obazirući se na ono što je do sada objavljeno. Knjiga „Istorija četništva,,, koja je pred nama, predstavlja upravo hrabar pokušaj da
se jedna složena i višeslojna tema obuhvati u svojoj celini i da se na jednom mestu saberu sve informacije od značaja za istoriju četništva od njenih uzora do perioda bliskog sadašnjem.
Autor nije imao iluziju da u jednom, po obimu ograničenom delu, može sabrati i dati sve ono što je višedecenijskim radom prikupljeno i napisano o fenomenu četništva, ali je odlučio da se koncentriše na osnovni tok informacija koji bi prosečnom čitaocu mogao poslužiti kao skup osnovnih informacija ili podstrek za dalja istraživanja ove teme. Autor se opredelio da u osnovi sledi hronološki pristup. Vrlo vešto je povezao viševekovni otpor stranim okupatorima sa četničkom akcijom u staroj Srbiji i Makedoniji, četničkim jedinicama u balkanskim ratovima i Prvom svetskom ratu, četničke organizacije u međuratnom periodu, pa preko četničke i organizacije Jugoslovenske vojske u otadžbini do sudbine pripadnika četničke organizacije u emigraciji.

U kratkom ali lepo ukomponovanom poglavlju „Nacionalni otpori sprskog naroda kroz vekove,,, autor je dao svojevrstan uvod objašnjavajući da fenomen četništva nije nastao iznenada ili pod uticajem nekog spoljnjeg faktora, već da je on proizvod viševekovne borbe za slobodu i da je u potpunosti uklopljen u „slobodarski duh, srpskog naroda. U dosta obimnijem poglavlju „Srpska četnička akcija,, autor je kroz nekoliko celina: Političke prilike na Balkanu, Organizacija četničkih odreda na terenu, Formiranje Srpskog komiteta četničke akcije, Prvi četnički odredi komiteta, Gorski štabovi, Vojvode, Važnije borbe četničke organizacije i Naoružanje, dao sažet i jasan uvid u proces nastanka četničke organizacije u staroj Srbiji i Makedoniji dajući sve neophodne činjenice za razumevanje vremena i događaja sa početka dvadesetog veka. Pored opšte političko-vojne priče poglavlje obiluje konkretnim podacima, od spiskova aktivnih oficira angažovanih u „akciji,, do onih podataka o naoružanju i opremi. U poglavljima „Prvi balkanski rat,, i „Drugi balkanski rat,, autor je, u svom već prepoznatljivom stilu, sažeto i pregledno dao osnovna zapažanja o angažovanju četničkih jedinica u ratovima. S pravom je posebnu pažnju posvetio incidentu koji je uoči rata izazvao Vojislav Tankosić, praktično saominicijativnim otpočinjanjem ratnih dejstava. Veoma značajna je činjenica da je autor pravilno locirao dva izvora nastanka „četništva,, u Drugom svetskom ratu na tlu Kraljevine Jugoslavije. Sa jedne strane to je bila tradicija četničke akcije i četničkih jedinica u periodu ratova za oslobođenje i ujedinjenje, a sa druge strane to su bile jurišne i jedinice „posebne namene,, kakve su formirane u Prvom svetskom ratu i međuratnom periodu. Imajući u vidu da je autorova knjiga o jurišnim (četničkim) jedinicama u sastavu Vojske Kraljevine Jugoslavije štampana u malom broju primeraka, ovo je prilika da se veći broj čitalaca upozna sa četničkim jedinicama u međuratnom periodu – kao preteči svih jedinica specijalne namene kod nas.

U celini, osnovni cilj knjige da čitaocu na jednom mestu saopšti sve neophodne informacije o „četništvu,, je potpuno ispunjen. Knjiga sveobuhvatno i jasno osvetljava „četništvo,, od njenih uzora do današnjih dana i ja je toplo preporučujem čitaocima.

Mr Dragan Krsmanović